Hoe maak je uw thuisbatterij slim?
Veel mensen denken dat de thuisbatterij zelf slim is. In werkelijkheid is het vooral de EMS (Energy Management System) of de sturing van de omvormer die bepaalt hoe slim je batterij werkt. Een batterij zonder sturing gaat er gewoon voor zorgen dat je zoveel mogelijk opgewekte stroom zelf gaat verbruiken. Maar met een slim EMS wordt ze echt intelligent: laden op de goedkoopste momenten, ontladen wanneer de stroom duur is, en samenwerken met je laadpaal of zonnepanelen.
Dynamische contracten: de basis van slimme thuisbatterijen
Slimme thuisbatterijen zijn enkel interessant als je een dynamisch energiecontract hebt.
Daar wisselt de stroomprijs elk uur. Gedurende de nacht is elektriciteit vaak goedkoper., in de ochtend of avond is de elektriciteit vaak een stuk duurder. Een EMS zorgt dat jouw thuisbatterij en laadpaal automatisch inspelen op die prijsschommelingen.
1. Slimme sturing via de omvormer
Bij sommige merken zit er een sturing al in de omvormer.
- Soms moet je dit manueel instellen.
- Steeds vaker is er een AI-sturing in de omvormer zelf die automatisch de slimste keuzes maakt zoals bij Solis, SolarEdge, SMA...
Wat deze slimme sturingen doen:
- Ze houden rekening met weerberichten en je verbruikspatroon.
- Ze zorgen dat je batterij ook in de winter goedkope stroom kan opslaan.
Opgelet: wanneer je een laadpaal met eigen sturing gebruikt, kan deze in conflict komen met de sturing van de omvormer. Dit kan ertoe leiden dat je meer capaciteitstarief moet betalen.
2. Externe EMS-systemen
Wil je méér mogelijkheden of merken combineren? Dan kun je kiezen voor een apart lokaal EMS. Bekende systemen zijn: Slimmie, Flexio, Jullix.
Wat mag je daarvan verwachten
- Maximaal je eigen zonne-energie gebruiken.
- Slim laden en ontladen bij de goedkoopste stroomtarieven.
- EV slim opladen bij zon of goedkope netstroom.
- Piekshaving: batterij inzetten tijdens dure momenten.
- Een app of portaal met overzicht van je verbruik en besparingen.
Een apart EMS-systeem is uitgebreider en vooral interessant wanneer je een laadpaal installeert of werkt met een batterij van hoge capaciteit. In dat geval neemt het EMS de sturing van de omvormer over. In plaats van een energiemeter in de hoofdzekeringskast wordt er dan een dongle aangesloten op de P1-poort van je digitale meter.
Voor zulke systemen betaal je meestal een abonnementskost. Dat lijkt misschien vervelend, maar het zorgt ervoor dat de software achter de schermen continu up-to-date blijft en dat jij steeds de nieuwste functies hebt.
3. Slimme sturing thuisbatterij in combinatie met de onbalansmarkt
Sommige EMS-systemen gaan nog een stap verder en doen naast handelen met dynamische tarieven ook mee aan de onbalansmarkt zoals Flexio, Jullix of Smart E-Grid. Dit is nog een andere markt als de markt van dynamische tarieven (sportmark).
Wat betekent dit?
- De netbeheerder Elia moet continu zorgen dat vraag en aanbod van elektriciteit gelijk blijven. Als er te veel of te weinig stroom is, schakelen ze installaties in die snel kunnen bijsturen.
- Te veel stroom → jouw batterij laadt extra op.
- Tekort → jouw batterij levert terug stroom.
Jouw batterij wordt in dit geval een stukje van een virtuele energiecentrale.
Wat levert dat op?
Dit kan een extra verdienmodel zijn. Het EMS-systeem zorgt ervoor dat je batterij enkel meedoet aan netbalancering wanneer dit financieel interessanter is dan je eigenverbruik, rekening houdend met de slijtagekosten van de batterij.
Nadelen
Het is belangrijk om ook de keerzijde te bekijken:
- Bij netbalancering wordt je batterij ingezet om pieken in het net op te vangen.
- Dit gebeurt vaak in korte cycli (per kwartier laden en ontladen).
- Gevolg: je batterij slijt sneller dan bij klassieke laad- en ontlaadcycli.
- Daarnaast verdienen ook andere partijen mee aan jouw batterij, waardoor zij er baat bij hebben om ze vaker te gebruiken.
Bij Jullix kun je zelf beslissen of je wilt deelnemen aan netbalancering. Met één druk op de knop zet je dit aan of uit. Mijn advies: kies altijd voor een systeem waar je die vrijheid hebt. Bij veel andere systemen kun je dit niet uitschakelen, omdat de aanbieder zelf geld verdient met jouw batterij.
-
Conclusie: welke slimme thuisbatterij past bij jou?
Niet de batterij zelf maakt je installatie slim, maar het EMS-systeem of de omvormersturing erachter.
- Wil je vooral zelfvoorzienend zijn? → Dan volstaat een gewone batterij of een standaard omvormersturing.
- Werk je met dynamische tarieven? → Kies voor een batterij met slimme omvormersturing of een EMS.
- Heb je ook een laadpaal of boiler die je wil aansturen? → Dan is een extern EMS de beste keuze.
- Wil je deelnemen aan de onbalansmarkt? → Dan zijn EMS-systemen zoals Flexio of Jullix interessant.
Het belangrijkste is dat je kiest voor een systeem dat past bij jouw energiecontract, verbruikspatroon en toekomstplannen.
Blog slimme thuisbatterijen
Kan elke thuisbatterij uitgerust worden met een slimme sturing?
Nee, dat hangt af van de combinatie. Slimme sturingen werken enkel met bepaalde omvormers of batterijen. Meestal is de omvormer de doorslaggevende factor. Het is dus slim om vooraf even te checken of jouw batterij of omvormer op de compatibiliteitslijst staan van de slimme sturing.
Werkt een slimme sturing ook samen met mijn warmtepomp?
Dat hangt af van je systeem. Als je een smartgrid warmtepompboiler hebt kan die vaak gekoppeld worden aan het EMS om extra op te warmen wanneer er veel zonne-energie beschikbaar is. Voor te verwarmen is dit niet aan te raden omdat de timing minder goed afgestemd kan worden.
Heb ik een dynamisch contract nodig om een thuisbatterij rendabel te maken?
Nee, het grootste voordeel van een thuisbatterij is dat je je eigen zonne-energie maximaal zelf kunt gebruiken. Maar vooral in de winter, wanneer je minder opwekt en de batterij niet altijd vol raakt, kan een dynamisch contract wel interessant zijn. Dan kan je goedkoop stroom inkopen op lage momenten en zo extra besparen.
Zijn er ook nadelen aan een dynamisch stroomcontract?
Het grootste nadeel is dat de stroomprijzen op zonnige dagen soms zelfs negatief worden. Dat betekent dat je in theorie zou moeten betalen om stroom op het net te zetten. Bij een vast of variabel contract gebeurt dat niet, omdat je dan altijd een vaste (maar lage) vergoeding krijgt. Gelukkig voorkomen de meeste slimme sturingen dit probleem: ze zorgen ervoor dat je batterij niet injecteert wanneer de prijzen negatief zijn.
